Modern bermbeheer betekent bloemrijke bermen
13 jun 2005
Modern bermbeheer betekent bloemrijke bermen
BUITENPOST - Twee procent van de oppervlakte van de gemeente wordt door bermen in beslag genomen. Wegbermen kunnen waardevolle natuurterreinen zijn. De waarden van deze linten door het cultuurlandschap staan echter onder voortdurende druk.
Gericht beheer moet daarom verder afglijden naar saaie en eentonige bermen stoppen. Verschralen, een strak maairitme en oog hebben voor diversiteit dragen zorg voor bloemrijke bermen. Daarin komen dan niet meer alleen algemene soorten voor, maar ook de zeldzame soorten en door de wet beschermde planten.
Tot in de jaren zeventig werden bermen gedeeltelijk door hobbyboeren en melkveehouders gebruikt. De productie werd verhoogd door de berm te bemesten. Eind jaren zeventig werd het uitvoeren van deze wijze van bermbeheer steeds gevaarlijker in verband met de toenemende verkeersdrukte. Daarna werden de bermen door zogenoemde klepelmaaiers gemaaid. Bermen werden kort geschoren waardoor geen plantje de kans kreeg op te komen. Het maaisel bleef liggen en ontwikkelde zich tot een verstikkende strooisellaag die de ontwikkeling van kruidachtigen verstoorde. De bermen ontwikkelden zich tot een saaie, eentonige grasvegetatie waar weinig kleur aanwezig was.
In het begin van de jaren tachtig ging het roer om. Het ecologisch bermbeheer werd ingevoerd. Er werd gekozen voor een verschralend bermbeheer dat geleid heeft tot aantrekkelijke natuur- en landschapswaarden. Verschralend (minder voedselrijk) bermbeheer wil zeggen dat er één of twee keer gemaaid wordt en het maaisel wordt afgevoerd. Maaien en afvoeren van kruidachtige begroeiing is in de meeste gevallen een ecologisch zeer gunstige maatregel, zeker voor de vegetatie. Het effect was verbluffend. De bermen bloeiden op. De diversiteit nam enorm snel toe en zeldzame soorten planten die vroeger in landbouwgebieden groeiden, maar het door de moderne landbouwmethoden niet meer volhielden, keerde terug in de berm. De berm ontwikkelde zich kortom tot een waardevol, zij het weinig opgemerkt natuurgebied. Er komen meer plantensoorten en het aantal minder algemene plantensoorten neemt toe. Bovendien wordt de vegetatie bloemrijker, wat weer gunstig is voor bloemzoekende insecten als vlinders, zweefvliegen en bijen. Vlinders snoepen er nu van de nectar, er trekken muizen doorheen die weer als maaltje dienen voor roofvogels. Ook vleermuizen maken gebruik van de lintvormige verbindingen. De bermen ontwikkelden zich zo tot ecologische verbindingszones.
Maar niet alleen is er een grotere diversiteit aan plantensoorten. In de met bomen beplante bermen die veelvuldig in onze gemeente voorkomen, komt een zeer rijke en gevarieerde paddenstoelflora voor. Veel soorten die in de bermen zijn aangetroffen zijn de laatste jaren sterk achteruit gegaan en worden als bedreigd beschouwd.
De gemeente, als wegbeheerder, moet altijd keuzes maken tussen de verkeerstechnische functie van de berm (stabilisatie, vluchtmogelijkheid, wegmeubilair zoals bermplanken en verkeersveiligheid) en de natuur- en landschapsfunctie. De eerste meter van de berm is van groot belang voor de verkeersveiligheid. Hier wordt alleen vanuit de primaire bermfunctie een beheer gevoerd, zonder acht te slaan op de secundaire natuur- en landschapsfunctie.
Gericht beheer moet daarom verder afglijden naar saaie en eentonige bermen stoppen. Verschralen, een strak maairitme en oog hebben voor diversiteit dragen zorg voor bloemrijke bermen. Daarin komen dan niet meer alleen algemene soorten voor, maar ook de zeldzame soorten en door de wet beschermde planten.
Tot in de jaren zeventig werden bermen gedeeltelijk door hobbyboeren en melkveehouders gebruikt. De productie werd verhoogd door de berm te bemesten. Eind jaren zeventig werd het uitvoeren van deze wijze van bermbeheer steeds gevaarlijker in verband met de toenemende verkeersdrukte. Daarna werden de bermen door zogenoemde klepelmaaiers gemaaid. Bermen werden kort geschoren waardoor geen plantje de kans kreeg op te komen. Het maaisel bleef liggen en ontwikkelde zich tot een verstikkende strooisellaag die de ontwikkeling van kruidachtigen verstoorde. De bermen ontwikkelden zich tot een saaie, eentonige grasvegetatie waar weinig kleur aanwezig was.
In het begin van de jaren tachtig ging het roer om. Het ecologisch bermbeheer werd ingevoerd. Er werd gekozen voor een verschralend bermbeheer dat geleid heeft tot aantrekkelijke natuur- en landschapswaarden. Verschralend (minder voedselrijk) bermbeheer wil zeggen dat er één of twee keer gemaaid wordt en het maaisel wordt afgevoerd. Maaien en afvoeren van kruidachtige begroeiing is in de meeste gevallen een ecologisch zeer gunstige maatregel, zeker voor de vegetatie. Het effect was verbluffend. De bermen bloeiden op. De diversiteit nam enorm snel toe en zeldzame soorten planten die vroeger in landbouwgebieden groeiden, maar het door de moderne landbouwmethoden niet meer volhielden, keerde terug in de berm. De berm ontwikkelde zich kortom tot een waardevol, zij het weinig opgemerkt natuurgebied. Er komen meer plantensoorten en het aantal minder algemene plantensoorten neemt toe. Bovendien wordt de vegetatie bloemrijker, wat weer gunstig is voor bloemzoekende insecten als vlinders, zweefvliegen en bijen. Vlinders snoepen er nu van de nectar, er trekken muizen doorheen die weer als maaltje dienen voor roofvogels. Ook vleermuizen maken gebruik van de lintvormige verbindingen. De bermen ontwikkelden zich zo tot ecologische verbindingszones.
Maar niet alleen is er een grotere diversiteit aan plantensoorten. In de met bomen beplante bermen die veelvuldig in onze gemeente voorkomen, komt een zeer rijke en gevarieerde paddenstoelflora voor. Veel soorten die in de bermen zijn aangetroffen zijn de laatste jaren sterk achteruit gegaan en worden als bedreigd beschouwd.
De gemeente, als wegbeheerder, moet altijd keuzes maken tussen de verkeerstechnische functie van de berm (stabilisatie, vluchtmogelijkheid, wegmeubilair zoals bermplanken en verkeersveiligheid) en de natuur- en landschapsfunctie. De eerste meter van de berm is van groot belang voor de verkeersveiligheid. Hier wordt alleen vanuit de primaire bermfunctie een beheer gevoerd, zonder acht te slaan op de secundaire natuur- en landschapsfunctie.
Aansluitend op de eerste meter wordt in onze gemeente ongeveer veertig hectare op een natuurlijke wijze beheerd. Indien u meer vragen heeft over het beheer van bermen kunt u altijd contact opnemen met de afdeling Beheer, via tel. 0511-548168.
Bron: Gemeente Achtkarspelen (13-06-2005)
www.achtkarspelen.nl
www.achtkarspelen.nl
